Tavuk Vebası: Kuş Gribi

Hepimizin yakından aşina olduğu, belki de bazılarımıza ekonomik kayıplar yaşatmış hastalık kuş gribine, Influenza A virüsleri neden oluyor ve bu virüs bütün kanatlı hayvanları etkileyebiliyor. Hatta onlarla yetinmiyor, domuzları ve insanları da hedef alabiliyor. 

Kuş gribinin henüz efektif bir aşısı bulunmadığı için ona karşı yapılabilecek en iyi savunma, virüsün gelişip bir salgın haline gelmesini engellemek; bu da ancak virüs hakkında tam bilgiye sahip olunca mümkün olabiliyor. O yüzden dersinize iyi çalışmalısınız.

Kuş gribine yol açan İnfluenza A virüsleri, yüksek patojeniteli (HPAI) ve düşük patojeniteli (LPAI) olarak ikiye ayrılıyor. Basitçe şöyle diyelim: Yüksek patojeniteli % 100 ölüm oranıyla sonuçlanabilen salgın; düşük patojeniteli ise daha hafif geçen rahatsızlık anlamına geliyor. Kuş gribi virüslerinin özellikle H5 ve H7 alt türleri aşırı zarara neden olabiliyor; ama bu her H5 ve H7 virüsü ölümcüldür anlamına gelmiyor. En tehlikeli virüsün ne olduğunu öğrenmek isteyenler için isim verelim: H5N1 Virüsü. Milyonlarca kanatlının telefinden sorumlu olan bu virüs, çok nadir durumlarda insanı da hasta edebiliyor; asıl korkulan şey ise virüsün mutasyon geçirip insanlığı hedef alır hâle gelmesi. Virüsler, çok hızlı bir şekilde mutasyon geçirebilen organizmalar; o yüzden her zamana hazırlıklı olmak gerekiyor.

Kuş gribi, taşıyıcı hayvanın vücut sıvılarından birine (salya, burun akıntısı, dışkı) temasla bulaşıyor. Özellikle açık besi hayvancılığı yapanlar yüksek risk grubu içindeler; yaban kazı ve yaban ördeği gibi göç eden kuşlar bu tür hastalıkları doğada serbestçe dolaşan kanatlılara bulaştırıyor. Kümesteki bir tavuk bile virüse maruz kalırsa; bulaşan virüse bağlı olarak tüm kümes telef olabiliyor. Virüs ayrıca hava yoluyla da bulaşıyor ve virüsün etki alanı birkaç kilometre çapında.

Kuş gribi nasıl bulaşır sorusunun cevaplarından biri de kan emici böceklerdir. Taşıyıcı hayvanların kanını emen bazı böcekler, virüsü mekanik yolla (yani kan emici uzantılarının üzerinde) diğer hayvanlara bulaştırabilmektedirler.

Kuş gribinin insana geçme olasılığı çok düşük; birkaç uygulaması basit kuralla beraber riski sıfıra kadar düşürebiliyorsunuz:

• Etlerinizi en az 80 derecede, iyice parçalanmış olarak pişirin.
• Canlı kümes hayvanı almayın.
• Av etinden uzak durun.
• Çiğ yumurta tüketmeyin.

Kuş gribinin belirtileri hayvanlarda oldukça kolaylıkla fark edilebilir.

• Ciddi depresyon, iştahta azalma, hareketsizlik,
• Sıkışık ortamda beslenme,
• Tüylerde azalma, ödem oluşumu,
• Yumurta veriminde azalma,
• Ağızda ve burunda akıntılar, öksürük, nefes almada zorluk.

Kuş gribinin belirtilerini insanda fark etmek daha zordur; çünkü hastalık standart soğuk algınlığına benzer. Eğer kuş gribinden şüpheleniyorsanız, bunu mutlaka doktorunuza belirtiniz.

Kuş gribi virüsünün kuluçka saati birkaç saate kadar düşebildiği için böyle bir durumda ilk yapmanız gereken şey, en acil şekilde yetkili mercilere haber vermek ve ortamı karantinaya almak. Ayrıca salgınlara karşı koruyucu özel kıyafetiniz var ise (eldiven, tulum, bot, başlık gibi) enfeksiyonun yayılmasını şu önlemlerle engelleyebilirsiniz:

• Hastalıklı hayvanlarla temas etmemiş kanatlıları güvenli bir bölgeye taşımak,
• Hastalığın görüldüğü yere tam karantina uygulamak (Kimse girip çıkmamalı),
• Ölen hayvanları 2 metrelik çukurlara kireçleyerek gömmek,
• Hasta hayvanların temas ettiği her eşyayı enfeksiyona maruz kalmış olarak kabul etmek.

Kuş gribi erken teşhis durumunda tedavi edilebilen ve kolayca durdurulabilen bir salgın. Kanatlı besi hayvanlarıyla ilgileniyorsanız her zaman için dikkatli olmalı ve bilinçli davranmalısınız. Tavuklarınızı seviyorsanız bunu davranışlarınızla da göstermelisiniz:

• Hayvanlarınızla ilgilenirken mutlaka eldiven ve maske takın.
• Ellerinizi her zaman dezenfekte edici sabunlarla yıkayın.
• Hayvanların yeterince beslendiğinden emin olun, düzenli olarak vitamin takviyesi yapın.

Virüsler, gelişip yayılmak için uygun şartların oluşmasını beklerler. Ortam ısısı, bağışıklık sisteminin durumu, ortamın sterilliği gibi unsurlar uygun şartları belirler; virüs yayılacak ortam bulamazsa salgının etkisi düşük olur. Bu yüzden dezenfeksiyon kuş gribiyle mücadelede hayati önem taşır, bunu asla unutmayın.

Belediyeler kamuya açık kapalı alanları ve araçları düzenli olarak dezenfeksiyon uygulamasıyla steril hâle getirirler; kamu hizmeti yapan özel firmalar için de bu işlem zorunludur.

Çiftlik sahiplerinin ise kendi sorumluluklarının farkında olarak dezenfeksiyon uygulamalarını gerçekleştirmeleri gerekir; unutmayın insan sağlığı her şeyin başında geliyor ve bir besin sağlayıcısı olarak en büyük sorumluluk üreticilere düşüyor.

Dezenfeksiyon uygulaması düzgün yapılmadığı zaman sonuçları çok daha kötü olabiliyor; hem paranız hem çabanız boşa gidiyor. O yüzden işi Tekniktürk gibi profesyonellere bırakın. Böylece siz içiniz rahat bir şekilde geleceğinizi planlarken; biz onu her türlü tehlikeye karşı koruyarak gerçek kılalım.